Uzmanlardan ‘Sosyal medyadaki koronavirüs paylaşımlarında yaşlıları incitmeyin’ uyarısı

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Dimağ Hastanesi Psikiyatri Kompetanı Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, yaşlılarla temasa geçmenin en düzgün yolunun onları aramak yahut nizamlı ziyaretler gerçekleştirmek olduğunu söyledi.

“Yaşlılar kendilerini çaresiz hissedebilir”

Dilbaz, içtimaî medyada ya da günlük ömürde olsun yaşlıların kendilerini daha çaresiz hissedebileceği ve kolay incinebileceğini belirterek, “Daha çokça irtihal korkusu yaşayabildikleri unutulmamalıdır. Bu hırçın ve kızgınlıkları da bu dehşetle ilintili olabilir. Yalnızken mevtin daha kolay gelebileceği telaşı de yalnız kalmak istememeleri altında yatan değerli nedendir. Binaenaleyh yaşlıları incitmemeli üzmemeliyiz.” diye konuştu.

Yaşlılarda koronavirüs salgını sürecinde müdahaleler ve önündeki manilere ait Dilbaz, şunları söyledi:

“İzolasyon altındaki, bilişsel yetersizliği bulunan yahut bunamadan mustarip yaşlı yetişkinler salgın esnasında ya da karantinadayken daha gergin, öfkeli, tedirgin, içine örtülü, şüpheci olabilir. Bu süreçte yaşlılara aileler ve içtimaî destek sağlayabilecek bireyler aracılığıyla duygusal destek sağlanmalıdır. Bilişsel yetersizliği bulunan yahut bulunmayan yaşlılara anlayabileceği lisanla olan biteni anlatın.”

Dilbaz, yaşlı bireylerin koronavirüse karşı daha savunmasız olduğunu lisana getirerek, bağışıklık sistemleri daha zayıf ve yaşlı nüfusta Kovid-19 kaynaklı mortalite orantılarının daha yüksek olduğunu kaydetti.

“Yaşlılarımızla içtimaî temasın devam ettirilmesi önemli”

Orta ve ileri seviyede bunamadan mustarip kişilerin tıbbi ve günlük muhtaçlıklarının karantina mühletince karşılanması gerektiğini belirten Dilbaz, “Yaşlı bireylerin tıbbi gereksinimleri, gerekli ilaçlara erişimi de salgın esnasında karşılanmalıdır.” dedi.

Dilbaz, yaşlılara maske ve dezenfektan üzere önleyici materyallerin, mal ve hizmetlerin dağıtımı, market alışverişi ve acil durumda erişilecek imkanlarının günlük yaşamdaki anksiyeteyi azaltabileceğini bildirdi.

Dilbaz, şunları kaydetti:

“Yaşlıların meskende kalmalarının kıymeti farklı örneklerle anlatılarak tasa ve tasaları azaltılmalıdır. Devlet, kendilerini önemsediği ve korumak için her koşulda yanlarında olduğuna dair bir teminattır. Hanede kalan yaşlılarımızla telefonlaşma, mesajlaşma yahut radyo yoluyla içtimaî temasın devam ettirilmesi değerlidir. Toplulukla, bilhassa çevre medya kullanmayanlarla, gelişmelere ilişkin temel haberlerin paylaşılması ve ailelerinden ya da bakım verenlerinden munfasıl kalanlara bakım-destek sunulması çok değerlidir.”

“Yaşlıları incitecek görüntü kayıtları hiç gerçek olmamıştır”

İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hasan Kamil Yılmaz da koronavirüs salgını nedeniyle yaşlıların sokağa çıkmamasını sağlamak gerektiğini belirtti.

Yılmaz, lakin görünür nedenlerden ötürü sokağa çıkan yaşlılarla ilgili kişilerin birtakım görüntüler çekerek, onları alay konusu haline getirmelerinin, yaşlıları incitecek formda kullanmalarının şirin olmadığını vurguladı.

Yaşlıların çok daha kıymetli ve hürmete layık olduğuna işaret eden Yılmaz, konuşmasına şöyle devam etti:

“Yüce dinimizde Efendimiz Hazretleri buyuruyor ki, ‘Büyüğümüze hürmet göstermeyen, küçüğümüze merhamet göstermeyen bizden değildir.’ Bize yakışan yaşlılara hürmet, küçüklere şefkat ve merhamet göstermektir. Hasebiyle yaşlıları incitecek, alay konusu yapacak medya kayıtları ve durumlar hiç hakikat olmamıştır.”

Manevi olarak yaşlıları incitecek her şeyin Allah’ın asla güzeline gitmeyecek hareketlerden olduğuna vurgu yapan Yılmaz, “Çünkü Cenabı Hak, yaşlıları, anne-baba seviyesindeki yaşları kemale ermiş kişileri Kur’an-ı Kerim’de anlatırken onlara ‘Üf’ bile denilmemesini bize öğretiyor. Hal bu türlü olunca onun ya da gayrısının pederi, gayrısının dedesi olan bir yaşlımızı bu halde hafife alacak, küçük düşürecek şeylerden kaçınmalıyız.” değerlendirmesinde bulundu.

Yılmaz, “Efendimizin yaptığı üzere ‘Veba bulunan alandaysanız dışarı çıkmayın yahut bir tarafta veba bulunduğunu haber almışsanız oraya girmeyin.’ tavsiyesine uyarak, koronavirüs bulunan kurallarda uygulanan dışarı çıkma sonlandırmasına dikkat etmeliyiz.” diye konuştu.

“Sosyal medyada bu cins görüntülere reaksiyonumuzu gösterelim”

Milletlerarası Toplumsal Medya Derneği (USMED) Yöneticisi Said Ercan ise Türkiye’de koronavirüs vakasının görülmesinin akabinde yaşlıların odak noktasında olduğunu söyledi.

Çevre medyada bazen güzel niyetle bazen de yeni takipçi edinebilmek ve daha çok izlenmek için yaşlıların kullanılmaya başlandığına işaret eden Ercan, “Yaşlı, bir hanenin demirbaşı, her şeyidir. Koronavirüsün onları maksat haline getirmesi içtimaî medyada trend oldu ve herkes yaşlılarla ilgili içerik üretmeye başladı. Çevre medyada yayınlanan imajlarda, kendisini vazifeli üzere gösterip yaşlıları azarlayanlar, onları ‘evde kal’ diye fırçalayanlar… Bunlar, yaşlılarımızı rencide eden davranışlardır.” tabirlerini kullandı.

Ercan, konuşmasını şöyle tamamladı:

“Gençler artık hayatı yaşlılardan yani gerçek zeka ve deneyimden değil de yapay zeka ve internetten öğreniyor. Koronavirüsle birlikte bu tıp alaycı görüntülerin yayılması, yaşlıların hayatı öğretmedeki rolünü bitirebiliyor. Yaşlılarımızı üzmeyelim, incitmeyelim. Onları arayalım ve ilgisiz bırakmayalım. Çevre medyada bu çeşit medyalara da reaksiyonumuzu gösterelim.”

65 yaş üstü olanların dışarı çıkmaları sonlandırılmıştı

İçişleri Bakanlığı, 65 yaş ve üstü olanlar ile kronik rahatsızlığı bulunanların ikametlerinden dışarı çıkmalarının, park, bahçe üzere açık meydanlarda dolaşmalarının sonlandırıldığını bildirmişti.

Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca da İçişleri Bakanlığının 65 yaş ve üstü, ayrıyeten kronik rahatsızlığı olanlara sokağa çıkma sonlandırması getirmesine ait genelgesine uyulmasını isteyerek, “Bugünlerde çınarlar kolay devriliyor. Dışarı çıkmayın. Koronavirüs salgınında vefat riski, yaş yükseldikçe çok artıyor. Lütfen hanede kalın. İçişleri Bakanlığımızın 65 yaş ve üstü başkaca kronik rahatsızlığı olanlara getirdiği sokağa çıkma sonlandırmasına uyun.” davetinde bulunmuştu.