Çocuklar odaklanma sorununu aşmak için 13 öneri

Dr. Süleyman Kahraman, çocuklarımızı davranışsal ve zihinsel açıdan büyük ölçüde etkileyen pandemi sürecinin, çocuklardaki odaklanma sorununu daha görünür hale getirdiğini söyledi. Kahraman, çocukların odaklanma sorununu aşabilmesine yardımcı olmak için ebeveynlere 13 teklifte bulundu.
Beykent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Kısmı Dr. Öğr.
Üyesi Süleyman Kahraman, odaklanmanın dikkati yönlendirme ve sürdürülmesinin olağan vakitler da bile kolay olmayan zihinsel fonksiyonlardan birisi olduğunu belirterek, “Pandemi periyodunda değişen ömür usulümüz, meskenlere kapanmak zorunda kalışımız, çocukların olağan vakitteki hayat rutinlerinin bozulması, çocukların ekran müddetlerinin çok artması bahsettiğimiz zihinsel fonksiyonların sağlıklı bir formda yürütülmesini daha da zorlaştırdı.” dedi.
‘‘Çocukların performansını etkiliyor’’
Çocukların odaklanmakta zahmet çekmesinin yaygın bir durum olduğunu ve bunun sebeplerini anlamaya çalışmanın ehemmiyetine dikkat çeken Kahraman, “Genellikle ebeveynler ve eğitimciler çocukların odaklanma ve dikkat müddetini artırma konusunda ne yapabilecekleri hakkında dayanağa gereksinim duyarlar zira ister sınıfta dikkatini vermekte zorlanıyor olsun, isterse konut ödevlerini tamamlamakta zorlanıyor olsun, odaklanma problemlerinin çocukların performansı üzerinde büyük tesiri olabilir.” diye konuştu.


Ebeveynlerin sıklıkla çocuklarının dikkat müddetlerini artırmak için neler yapabileceklerini merak ettiklerini ve burada ebeveynlere teklifler sunmadan evvel kısaca çocuklarda odaklanma ve dikkat sorunu belirtilerinin neler olduğundan bahsetmenin yararlı olacağını belirten Kahraman, “Çocukların bilhassa akademik vazifelerde ilgi eksikliği göstermeleri, hareketsiz oturamamaları, bir niyet akışı sürdürememeleri, kolay kolay dikkatlerinin dağılması, sık sık hayal görüyor üzere görünmeleri, verilen yönergeleri takip etmede zorlanmaları ve başladıkları işleri bitirememeleri bu belirtilerden bazılarıdır” sözlerini kullandı.

Ebeveynlere kıymetli vazifeler düştüğünün altını çizen Dr. Öğr.
Üyesi Süleyman Kahraman, çocuklarda odaklanma meselesine karşı neler yapabileceğine şu 13 tavsiyeyi verdi:
1.
Çocuğun dikkatini bir bahse çekmek için ebeveynin dikkatini çocuğa vermesi kıymetlidir. Çocuğun ilgisini çekebilmek için anne babanın da ilgi göstermesi gerekir. Çocuğun dikkatini çekmenin en güzel yolu, ona yönerge verirken fizikî olarak yanında olmaktır. Çocuğa net, kısa ve açık yönergeler vermek de yardımcı olacaktır. Önlerinde durun, göz teması kurun, göz hizasında olun yahut omzuna dokunun ve “Bunu artık yapman gerekiyor” deyin. Bunu dinlemezse, çocuğa “Şu anda ne yapıyor olman gerekiyor?” diye sorabilirsiniz.
2. Akademik vazifeler çocuklar tarafından genelde sıkıcı olarak algılanır.
Ebeveynlerin bu sıradan ve sıkıcı algılanan misyonları renklendirmesi, zenginleştirmesi, heyecanlı hale getirmesi dikkati olumlu etkileyecektir. Birçok çocuk yapmak istemedikleri akademik vazifelere odaklanmada zorlandığından ebeveynlerin biraz hayal gücünü kullanarak sıkıcı bir aktifliği daha eğlenceli hale getirmesi çocuğun odaklanmasına yardım edebilir.
3. Çocuğun akademik vazifeler yaparken etrafında dikkat dağıtıcılar varsa ortamı bunlardan arındırmak yararlık olacaktır.
Açık televizyon yahut öbür açık teknolojik aletler, gürültü yapan öbür aile fertleri, dağınık masa vb. şeyler çocuklar için dikkat dağıtıcı olabilir. Akademik vazifelere başlamadan evvel çocuğun ortamında yapılacak düzenlemeler odaklanmayı kolaylaştırabilir.
4. Çocuğun akademik vazifeler yaparken gerek duyacağı materyaller elinin altında olması da yararlı olabilir.
Çocuğun bir şey almak için yerinden kalkmasının gerekmemesi için gerekli olan her şeyi elinizin altında bulundurun. Tüm ödev kitapları, boya kalemleri, ders kitapları, kurşun kalemler ve hatta su masanın üzerinde yahut yakınında tutulabilir.
5. Sağlıklı beslenmenin hayatımız için ehemmiyetinden bahsetmeye gerek yok sanırım.
Dikkat ve odaklanma açısından da beslenmenin ehemmiyetini vurgulamak uygun olacaktır. Sağlıklı yiyecekler yemek, çocuğun ne kadar yeterli odaklanabildiğiyle direkt irtibatlıdır ve çocuğun odaklanmasını geliştirmeye yardımcı olan farklı yiyecekler vardır. Badem, yumurta ve yağsız et üzere protein açısından varlıklı yiyecekler dikkate olumlu katkı yaparken, abur cubur yahut şeker açısından varlıklı yiyecekler genelde olumsuz katkı yapar.
6. Çocukların dikkat müddetlerini artırmak için yapmaları gereken daha büyük misyonları daha küçük misyonlara bölmeniz çok katkı sağlayacaktır.
Dikkat mühletini artırmak ve odaklanmayı artırmak için çocuklara daha küçük misyonlar verin. Bir kısmın tamamını tek seferde çalışmak bir çocuk için epey zordur. Çocuğun küçük bir misyonu bitirdiği için bir muvaffakiyet duygusu hissetmesi ve bu onu devam etmesi için motive etmesi için onu sayfalara ve hatta paragraflara bölmek her vakit yardımcı olur.
7. Çocuğun öğrenme metodunu anlamak ve akademik misyonlar yaparken çocuk için en verimli olan yolu kullanmak da dikkat için kıymetlidir.
Bütün çocuklar farklı formlarda öğrenirler. Birtakım çocuklar bilgiyi gördüklerinde, kimileri duyduklarında, kimileri ise pratik bilgiye sahip olduklarında ve dokunabildiklerinde kolaylıkla işlerler. Çocuğunuzun hangi kategoriye girdiğini anlamak değerlidir, zira bu çoğunlukla bilgiyi daha yeterli anlamalarına yardımcı olacaktır ve öğrenme kısa vadeden daha uzun vadeli olacaktır.
8. Çocuğu yapacağı bir sonraki misyona hazırlamak dikkat ve odaklanmaya mevti katkı yapar.
Çocuk meşgul olduğunda, ona bundan sonra ne yapması gerektiğini söyleyin, verdiğiniz müddet bitmek üzereyken çocuğun o an yaptığı şeyi bitirmesi gerektiğini hatırlatın. Bu, bilhassa çocuk sevdiği ve yapmaktan zevk aldığı bir şeyle meşgul olduğunda daha az zevkli bulduğu bir görece geçerken daha hazır olmasını sağlayacaktır. Çocuklar doğal olarak enerjik ve coşkuludur. Bir misyon için vakit limitleri dolduğunda güçlerini atmaları için onlara vakit vermek, aslında bir sonraki misyona daha uygun odaklanmalarına yardımcı olabilir.
9. Çocuğun daha uygun odaklanması için kısa müddetli gayeler belirleyebilirsiniz.
Bir amacın tamamlanması için bir vakit sonu belirleyin. Mesela belirlediğiniz dakika içinde makul sayıda sayfa yapılması gerektiğini söyleyebilirsiniz. Burada dakikayı ve yapılacak iş ölçüsünü ona da sorabilirsiniz böylelikle daha işbirlikçi olabilir. Çocukların genel dikkat mühletleri göz önünde bulundurulduğunda, 15 dakika ila 20 dakika üzere daha kısa vakit sonları için maksat belirlemek uygun olacaktır.
10. Çocuklara yaptıkları vazifeler için ödül vermek de dikkati olumlu etkileyebilir.
Mükafatların kesinlikle çikolata yahut oyuncak üzere maddi olması gerekmez. Bilhassa övgü, sevgi ve gurur gösterisi üzere mükafatları kullanmaya çalışabilirsiniz. Burada bilhassa çocuğun emeğine, eforuna övgü yapmak önerilir.
11. Çocuğun gücüne nazaran ekinliklere ve misyonlara yönlendirmek de işinize yarayabilir.
Misyonları çocuğun yüksek ve düşük güç vaktine nazaran planlayabilirsiniz. Birtakım çocukların sabahları yüksek, kimilerinin ise akşamları yüksek gücü vardır. Bu müddet zarfında çalışmak yahut aktiviteler yapmak, çocuğunuzun eldeki misyona daha âlâ odaklanmasına yardımcı olacaktır. Çocuğu yüksek güçlü olduğu vakitlerde daha kuvvetli aktivitelere başlayın. Güç düzeyi düştükçe, hafif bir aktiviteye geçebilirsiniz.
12. Dikkat ve odaklanmayı beslemek için çeşitli odak oyunları oynayıp etkinlikler yapabilirsiniz.
Odaklanma için oyunlar tesirli bir formda kullanılabilir. Çocuklar oynayarak daha çok öğrendiklerinden, etkinliklerini biraz daha eğlenceli hale getirmeye çalışmak her vakit âlâ bir fikirdir. Şayet çocuğu ekrandan uzak tutmak çok mümkün değilse, oynayacağı dijital oyunları seçmesine yardımcı olabilirsiniz. Daha çok dikkat ve konsantrasyon gerektiren eğitici ve geliştirici oyunlara yönlendirebilirsiniz. Ülkü olan bu çeşit oyunların ekran olmadan oynanmasıdır. Çeşitli kutu oyunları, strateji oyunları yahut öbür fizikî oyunlar seçilebilir.
13. Özellikle akademik misyonları her gün birebir saatte yapmak ve bunu alışkanlık haline getirmek dikkat ve odaklanmaya olumlu katkı yapabilir.
Bir çocuk her gün tıpkı saatte ödev için oturursa, bir mühlet sonra, saat geldiğinde, odaklanmak için daha az uğraş harcanacaktır. Zihin ödev vaktinin geldiğini bilecek ve çalışmaya daha istekli olacaktır.