TEMA Vakfı, Doğa Kaşifi uygulamasını ortaya çıkardı
Vakıftan yapılan açıklamaya nazaran, kurulduğu günden itibaren başta toprak olmak üzere tüm doğal varlıkların korunması maksadıyla çalışan TEMA Vakfı, Milletlerarası Biyoçeşitlilik Günü'ne hususî biyolojik çeşitliliğin temel bileşenlerinden biri olan; yalnız tabiatta değil kentlerde, sokaklarda, parklarda her hengam görülen ağaç ve çalıları yakından tanımak için yeni bir girişim daha hayata geçirdi.
Vakıf, "bilgi olmadan ilgi olmayacağı" anlayışından hareketle bilgiyi teknoloji ile birleştirerek "Doğa Kaşifi" pratiğini geliştirdi. Tabiatla entegrasyonlu bir formda yaşamak zorunda olunduğu tekrar anlaşılan bugünlerde, geliştirilen pratikle İstanbul'da yaşayan herkesin karşılaştığı ağaç ve çalı cinslerini kolay bir formda teşhis edebilmesi sağlanırken, kentteki biyolojik çeşitlilik de kayıt altına alınıyor. Tatbik, Google Play ve Apple Store'dan fiyatsız indirilebiliyor.
Elektronik bir tabiat rehberi olan Tabiat Kaşifi, görsellerle desteklenen tanımlama basamakları sayesinde bitkilerin isim ve cins özelliklerini öğrenmeyi, sonunda bitkileri daha yakından tanımayı mümkün kılıyor. Ağaçların yaprağını, meyvesini ya da çiçeğini gözlemleyerek ağacın çeşidi hakkında daha ziyade malumata ulaşılabiliyor.
İstanbul'un doğal yerlerini keşfetme imkanı sunuyor.
Biyolojik çeşitliliği tanıması için geliştirilen bir akıllı telefon pratiği olan Tabiat Kaşifi, kullanıcılara İstanbul'un yaygın ağaç ve çalı cinslerini tanımlama, tanımlanan tipleri kaydetme ve kentin doğal yerlerini keşfetme imkanı sunuyor.
İstanbul'un en yaygın ağaç ve çalı çeşitlerini içeren pratik, tipleri tanımlayıp ismini söyleyebilmekten öte cinslerin tanımlama sürecini göstermek ve böylelikle bu sistemlere aşina olan tabiat gözlemcilerinin sayısını artırmayı amaçlıyor. Bu maksada ulaşmak için Tabiat Kaşifi, bitki bilimcilerinin kullandığı, "tür tanımlama anahtarı" denen soru-cevap sisteminin lisanını yalınlaştırarak ve grafik öğeler ile destekleyerek sunuyor.
"Kentin yeşil dokusunu oluşturan tipleri herkes takip edilebilecek"
Açıklamada görüşlerine nokta verilen TEMA Vakfı Idare Şurası Lideri Deniz Ataç, kişilerin hayatı ve sıhhati için gerekli havanın, azığın, gezegendeki su ve besin döngüsünün devamlılığının biyolojik çeşitliliğe bağlı olduğunu belirtti.
Biyolojik çeşitliliğin yüksek olmasının güç ve dayanıklılık manasına geldiğini vurgulayan Ataç, arazi tahribatı, iklim değişikliği ve şiddetli yararlanma nedeniyle yerküredeki cinslerin yüzde 25'nin yani yaklaşık 1 milyon tıbbın yok olma tehditi altında olduğunu aktardı. Ataç, biyolojik çeşitliliğin korunması için doğal varlıkların sürdürülebilir idaresi ve tabiat muhafaza çalışmalarının büyük değeri bulunduğunu kaydetti.
Türkiye'nin, yerküre üzerinde üç farklı bitki coğrafyasının bulunduğu nadir memleketlerden biri olduğuna dikkati çeken Ataç, şu malumatları verdi:
"Türkiye, yüzde 31'i (3 bin 650 tür) endemik olan 12 bine yakın bitki tipi ile varlıklı bir bitki çeşitliliğini barındırıyor. Bir yerküre mirası olarak bu güçlü çeşitliliğe sahip olmak tıpkı hengamda bu zenginliği korumak ve gelecek nesillere aktarmak sorumluluğunu getiriyor. Bunu gerçekleştirebilmek için TEMA Vakfı olarak Türkiye'de daha çokça kişinin tabiat gözlemciliği ile tanışması gerektiğine inanıyoruz. Bu çerçevede kıymetli bağışçımız Turan Demiraslan'ın desteği ile 1,5 yıldan uzun süren çalışmaların sonucunda Tabiat Kaşifi pratiğini hayata geçirdik. Tabiat Kaşifi ile kentsel biyolojik çeşitliliğin temel bileşeni olan ağaç ve çalılar konumlarıyla kayıt altına alınmış olacak, kentin yeşil dokusunu oluşturan cinsler herkes tarafından takip edilebilecek."
Ağaç ve çalı tipleri için bir envanter oluşturulabiliyor
Uygulamayı kullanmanın hayli olağan ve pratik olduğunu anlatan Ataç, Tabiat Kaşifi'nin bahçede, sokakta, parkta ya da ormanda görülen ağaç ve çalı çeşitlerini sorular sorarak sefalı biçimde tanımayı sağlayan etkileşimli bir tıp rehberine sahip olduğunu belirtti.
Bu rehber kullanılarak keşfedilen tiplerin bir haritaya kaydedilebildiğine ve böylelikle kullanıcıların kendi gözlem listelerini oluşturabileceğine işaret eden Ataç, gözlem kayıtları ile vatandaşlar tarafından oluşturulacak ağaç ve çalı cinsleri envanterine ek sunulacağını aktardı.
Ataç, bilim kişileri ve sade vatandaşın gerçek meseleler üzerinde birlikte çalışması modelinin "yurttaş bilimi" olarak isimlendirildiğini belirterek, "Biyolojik çeşitliliğin zarar görme suratının önünde doğayı koruyan kişilerin da çoğalmasını sağlamak ismine, herkesin doğayı ve muhitini gözlemleyerek gözlemlerini kaydetmesi ve bunu dataya dönüştürmesi aslında tam olarak yurttaş bilimini canlı kılmaktan geçiyor. Tabiat Kaşifi tatbikinin da hizmet edeceği yurttaş bilimi çalışmaları sayesinde artık herkes ilmî haberin üretilmesine ek sunmaya başlayabilir." tabirlerini kullandı.