Rahim ağzı kanserini önlemek taramayla mümkün
İnanç Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Kısım Lideri Prof. Dr. Ömer Lütfi Tapısız, “Gelişmiş ülkelerde kanser öncü hücreleri, tarama programlarıyla yakalanıyor ve bu hastalık kanserleşme olmadan tespit edilebiliyor. Bu sayede gelişmiş ülkelerde rahim ağzı kanseri görülme sıklığı önemli oranda düşüyor” dedi.
Prof. Dr. Tapısız, Rahim Ağzı Kanseri (Serviks Kanseri) hakkında İHA muhabirine açıklamalarda bulundu. Rahim ağzı kanserinin önlenebilir bir hastalık olduğunu ve sağlıklı bir hayat geçirmek için Pap smear ve/veya Human Papilloma Virüs (HPV) DNA testleri ile servikal kanser taraması yapılmasının kesinlikle gerekli olduğunu söyleyen Ömer Lütfi Tapısız, bu bahisteki farkındalığın artırılması gerektiğini belirtti.
Bu hedefle Ocak ayının ‘Rahim Ağzı Kanseri Farkındalık Ayı’ olarak benimsendiğini söyleyen Tapısız, “Bu kanserin en kıymetli nedeni HPV enfeksiyonlarıdır ve bu kanser yüzde 99,7 oranında HPV enfeksiyonları nedeni ile oluşmaktadır. Bunun haricinde HPV alındıktan sonra o bölgede kanserleşmeye yatkınlık sağlayan öteki faktörler de bulunmaktadır. Örneğin; hastanın sigara kullanıcısı olması, diğer genital enfeksiyonlarının olması, immun sisteminin baskılanmış olması ve bunun üzere faktörler. Ancak burada en değerli faktör HPV’nin hasta tarafından alınması ve orada kalıcı olarak bir hücresel değişime sebep olmasıdır” tabirlerini kullandı.
“Gelişmiş ülkelerde, taramaya bağlı olarak rahim ağzı kanseri görülme sıklığı azalıyor”
Rahim ağzı kanserinin şimdi oluşmadan kanser öncü hücrelerinin tespit edilerek hastalığa müdahale edilebileceğinin altını çizen Tapısız, “Ülkelerin gelişmişlik seviyesiyle, hastalığın görülme sıklığı ortasında çok önemli bir ilişki var. Gelişmiş ülkelerde kanser öncü hücrelerinin tarama programlarıyla yakalanması sonucunda bu hastalar, kanserleşme olmadan tespit edilebilmekte ve gerekli tedavileri yapılabilmektedir. Bu sayede serviks kanseri görülme sıklığı gelişmiş ülkelerde önemli oranlarda azalmıştır. Lakin gelişmemiş ülkelerde tarama programları tam manasıyla uygulanamadığından bu ülkelerde rahim ağzı kanseri hala jinekolojik kanserler ortasında birinci sırada yer almaktadır” diye konuştu.
Erken teşhis riski azaltıyor
Rahim ağzı kanseri taramasında kullanılan tekniklerin HPV DNA ve/veya Pap smear testleri olduğuna işaret eden Tapısız, “Taramada yıllarca Pap smear testi kullanılmıştır. Bunun yanında kullanılan bir başka prosedür ise bölgede HPV enfeksiyonun olup olmadığının tespitidir. Bu ikisi birlikte bakıldığı vakit, hastada yüksek riskli HPV olumluluğu varsa ve/veya o bölgede kanserleşmeye başlamış hücreler tespit edilirse hastaların takip ve tedavileri planlanır. Bu kanser tipi HPV bedene alındıktan sonra 10 yıllar içerisinde gelişen bir kanserdir. Bu süreçte biz tanıyı koyabilirsek, hastada kanser oluşmadan tedaviye başlanmakta ve gerekli tedbirler alınmaktadır” dedi.
“30 yaşından itibaren taramaya başlanması gerekiyor”
Tapısız, “Bu kanserin görülme yaşı cinsel bağlantıya başlama vaktiyle da orantılıdır. Genelde 40’lı yaşların hastalığı olarak görülse de bu kanserin nedeni olan HPV cinsel yolla bulaştığından ötürü rahim ağzı kanserinin görülme yaşı cinsel bağlantıya başlama yaşı ile önemli bir irtibat göstermektedir.
Tarama programları popülasyonun cinselliğe başlama yaşına nazaran planlanmaktadır. 20’li yaşlarda cinselliğin başladığını varsayarsak 30 yaşından itibaren kesinlikle taramanın başlaması gerekmektedir.
Türkiye’de de buna yönelik olarak Sıhhat Bakanlığımızın Ulusal Tarama Programı mevcuttur. Bu program dâhilinde 30 ile 65 yaş ortasındaki hanımefendiler taranmaktadır.
Kişi yüksek riskli HPV negatif ise 5 yılda bir rahim ağzı kanser taramasına gelmesi kafidir. Şayet yüksek riskli HPV müspet ise o vakit alınan Pap smeara bakılmaktadır. HPV 16 ve/veya 18 olumluluğu ve/veya Pap smearda bir hücre anormalliği yani kanser öncü hücresi varsa, o vakit hasta ileri tetkik ve tedavi için Bayan Hastalıkları ve Doğum uzmanına yönlendirilmektedir. Sonuç prestiji ile bizim hedefimiz hastalığı kanser gelişmeden yakalamaktır. Lakin diyelim ki kanserleşme oldu; bu durumda da kanseri sistemli taramalar sayesinde erken evrede yakalamış oluyoruz. O vakit da gerekli cerrahi yaklaşımlar ile hastanın bu kanserden kurtulma talihi olabilmektedir” tabirlerini kullandı.
Aşılar rahim ağzı kanserine karşı önemli oranda bir muhafaza sağlıyor
Rahim ağzı kanserine yakalanmamak için ikazlarda bulunan Tapısız, şu tabirleri kaydetti:
“HPV cilt cilde ve/veya cilt mukoza teması sonucunda bulaşan bir hastalıktır. Yani cansız yüzeylerden bulaşmamaktadır. Örneğin; cinsel bağ esnasında cilt cilde ve/veya vajen mukozasına cildin teması sonucunda bulaş gerçekleşmektedir. Biz bu teması önlersek o vakit bu virüsü almayız. Bu bağlamda, cinsel partner sayımız çok değerlidir. Tek eşli bir hayat sürersek HPV’yi alma riskini kıymetli ölçüde azaltırız. İkinci bir mevzu; bulaş yüzey alanının azaltılmasıdır. Yani cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemek için kullanılan kondom üzere korunma yolları ile bulaşın bütünü ile önüne geçilemese de risk azaltılabilmektedir.
Üçüncü bir mevzu; HPV’nin yaptığı enfeksiyonun önlenmesine yönelik aşılardır.
Bu aşılar 2’li, 4’lü ve 9’lu aşılardır. HPV enfeksiyonu tipleri ortasında rahim ağzı kanserine sebep olan en riskli tipler; tip 16 ve 18’dir. Bu iki tip rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık yüzde 70 oranında nedeni olan tiplerdir. Bahsettiğimiz 2’li, 4’lü ve 9’lu aşılar, HPV tip 16 ve 18’e karşı yüzde 100’e yakın bir muhafaza sağlamaktadır. Bu aşılar sayesinde HPV tip 16 ve 18’i alsak bile bedenimiz immun olarak güçlü olduğu için HPV tip 16 ve 18 enfeksiyonlarını yenmektedir. Bunun sonucunda de rahim ağzı kanserinin yaklaşık yüzde 70 sebebi olan HPV çeşitlerinden korunmuş olmaktayız.
Aşılamanın cinselliğin başlamadığı ve immun cevabın en uygun olduğu 11-12 yaşında yapılması önerilmektedir. Bunun yanında 15 yaşına kadar 2 doz formunda, 15 yaşından sonra 26 yaşına kadar 3 doz formunda yakalama dozu (catch-up) halinde uygulanmaktadır. Öteki bir taraftan bugünkü deliller dâhilinde 45 yaşına kadar isteyen tüm hanımefendilerin yaptırmasının yararlı olacağı bilgisi de mevcuttur.”