Engelleri birlikte aşmak için çalıştılar
Bursa Teknik Üniversitesi’nde (BTÜ) Engellilik Çalıştayı düzenlendi.
Bursa Teknik Üniversitesi, Yıldırım Belediyesi ve Simbiyoz Toplumsal Aktivite Derneği işbirliğiyle BTÜ mesken sahipliğinde gerçekleştirilen çalıştayda, engellilik konusunda Türkiye, Fransa ve İspanya’nın ortak lokal idarelerinin, üniversitelerin ve sivil toplum kuruluşlarının yer aldığı Cosmopolis Projesi de tanıtıldı.
Engelliler alanında daha ayrıntılı çalışmalar yapılması gerektiğini belirten BTÜ Rektörü Prof. Dr. Arif Karademir, “İnsanı insan yapan ve öteki varlıklardan ayıran en değerli özelliği gönlü ve merhamet duygusudur. Kişinin içinde taşıdığı benin niteliği çok kıymetli. Bireylerin statü ve davranışları ortasındaki uyumsuzluğu gösteren birçok örnekle karşılaşıyoruz. Dıştan sağlıklı görünen ama içten ruhu çürümüş, etrafındaki insanlara hayatı zindan eden şahıslar görüyoruz maalesef. Allah kimseyi sevmek ve merhamet hissinden mahrum bırakmasın. Engellilik konusu tüm kurumların el ele çalışıp aşması gerektiği bir bahis. Bursa Teknik Üniversitesi olarak topluma yarar sağlayacak çalışmalar içerisinde yer almaya ihtimam gösteriyoruz.” tabirlerini kullandı.
1992 yılından bu yana engellilik konusunda milletlerarası farkındalığı artırmak üzere 3 Aralığın Dünya Engelliler Günü olarak ilan edildiğini lisana getiren BTÜ Sosyoloji Öğretim Üyesi Doç. Dr. Medine Sunay, “Günün manasına binaen biz de farkındalığı artırmak ve mevcut sıkıntıların tespiti ve tahlil tekliflerini geliştirmek üzere engellilik çalıştayını düzenledik. Yıldırım özelinde gerçekleştirdiğimiz çalışmalar kapsamında engelli alanında çalışan uzmanlar ve engelli vatandaşlarımızla bir ortaya gelerek meseleleri tespit ederek pürüzleri birlikte aşmayı amaçladık.” biçiminde konuştu.
Çalıştayda Cosmopolis Projesini tanıtan Simbiyoz Aktivite Toplumsal Girişimcilik Kuluçka ve Toplumsal Gelişim Merkezi Kurucusu Hülya Aras, “Cosmopolis projesi Türkiye, Fransa, İspanya ortakları olan mahallî idareler, üniversiteler, dernekler ortasında işbirliği ve katılımcılığın artırılmasına yönelik milletlerarası bir proje. Projenin Türkiye lokalinde paydaşları Yıldırım Belediyesi, Bursa Teknik Üniversitesi ve Simbiyoz Toplumsal Aktivite Derneğidir. Projede maksadımız Yıldırım ilçesinde engellilik konusunda çalıştay ve farkındalık aktiflikleri ile engellilik konusunda lokal idareye tekliflerde bulunmak, akademik çalışmalara data oluşturmak ve hoş uygulamaları milletlerarası mecralarda paylaşmaktı.” dedi. Dezavantajlı bireylerin topluma dahil edilmesini düzgünleştirme ve farklı bağlamlarda tecrübe alışverişini teşvik etme maksatlı Team 4 Team projesini yürüttüklerini aktaran Aras, “Burada da tekrar engelliler dahil dışlanmış şahısların toplumsal iştiraklerini sürdürülebilir hale getirmek, dijital araçları kullanarak vatandaş iştirakini geliştirmek, kent ve kasabaların daha yeterli olmasını sağlamak için kamusal alanda insan yerleşimlerini kapsayıcı, inançlı, sağlam ve sürdürülebilir olarak düzenlemeyi hedefledik. Uzun vadede kentlere iştirak, idare ve toplumsal kooperatifler, dijital platformlar üzere yenilikçi projelerin oluşturulması beklenen tesirler ortasında.” diye konuştu.
Çalıştaya çevrimiçi olarak katılan ve engelli hakları alanında çalışan İstanbul Barosu Avukatı Süreyya Kardelen Yarlı, “Engelli hakları ya da onların hayata iştirakleri ile ilgili yasal düzenlemeler çok sistemsiz ve eksik ne yazık ki. Dezavantajlı guruplarla çalışırken bizi en çok zorlayan bahis bu. Zira şayet alanda özel olarak çalışmıyorsanız bu tip bir dava size geldiğinde mevzu ile ilgili araştırma ve bilgi toplama kademesi önemli manada vakit alıyor. Uygar kanun vb. düzenlemeler yapılırken dezavantajlı gurupların bunlardan nasıl yararlanacağı ya da bu düzenlemelerden nasıl etkileneceği göz arkası ediliyor.
Maalesef engelli bireylere yönelik uygulamalar yapılırken onların fikirlerinin alınmadığını ve duyarsız kalındığını görüyoruz. Engelli alanında çalışan avukatlar seslerini başka alanlarda çalışanlar kadar duyuramıyor.” dedi.
Engelli çocukların bakım sorunlarına de değinen Yarlı, “Ailede genelde baba çalışıyor ya da bu durumu kaldıramayıp meskeni terk ediyor. Çocuğun bakımıyla ilgilenmek durumunda olan anne de doğal olarak çalışamıyor aldığı cüzi ölçüdeki bakım maaşı ile geçinmeye çalışıyor. Makûs olan şu ki ek maddi takviye için yardım müracaatında bulunamıyor bu aldığı bakım maaşı nedeniyle. Ve aileler maalesef önemli maddi zorluklar altında eziliyor. Otizm dışında engelli olup özel rehabilitasyon gereksinimi olan bir çok çocuk var ama tekrar devlet takviyesi yetersiz. Bununla birlikte aileler çocuklarının hangi mani durumunda olduğunu bilmediği ve rastgele bir cinsel temas yaşama ihitmali olmadığını düşündüğü için aslında devlet takviyesi ile uzmanlar tarafından engelli çocuğa aktarılması gereken bilgiler verilmediğinden bu çocuklar cinsel istismara çok açık hale geliyor.
Engelli çocuklar ne yazık ki ihmal ve istismara en çok uğrayan bireyler. Devletin bu alanda hemen tedbir alması gerekiyor.” dedi.
Engelli istihdamının gereğince sağlanmadığına da değinen Yarlı, engelli istihdamının en çok kamuda olduğunu, cezaların caydırıcı olmaması nedeniyle patronların engelli birey istihdam etmek yerine cezayı ödemeyi tercih ettiğini belirtti. Okul öncesi devirden itibaren engelli bireylere yönelik farkındalığın sağlanması gerektiğinin altını çizen Yarlı, “Yetişkin insanlarda bu farkındalığı oluşturmak daha güç. Fakat kaynaştırma sınıfı ve gibisi uygulamalarla çocukluktan itibaren bu şuuru oluşturabiliriz.” sözlerini kullandı.
Kentte Erişilebilirlik ve Sivil İştirak bahis başlığıyla çevrimiçi olarak çalıştaya katılan PinGoin Erişilebilirlik ve İş Geliştirme Uzmanı İç Mimar Melike Yüksel ve Büşra Altıntepe, engellilerin her alanda daha bağımsız yer alabilmesinin değerini ve buna yönelik geliştirdikleri Pingoin uygulamasını anlattı. Engelli bir kişinin toplumsallaşmak üzere bir yere gitmesinin çok çetrefilli bir süreç olduğunu belirten Yüksel, “Binadan çıkarken uygun basamak yahut asansörün olması, otobüsün engelli rampasının olup olmaması, gideceği yerin engelli tuvaleti var mı yok mu üzere baştan sona engelliyi toplumsallaşmaktan uzaklaştıran bir durum kelam konusu. Bu süreci güzelleştirmek ve engelli bireylerin toplumsallaşmasını kolaylaştırmak için Pingoin uygulamasını geliştirdik.” dedi.
Pingoin uygulamasıyla toplumsal hayatta tecrübe eşitliği sağlamak için çalıştıklarını belirten İç Mmar Büşra Altıntepe, gittikleri yerleri erişilebilirlik açısından değerlendirdiklerini, yerlere iç mimari düzenleme tekliflerinde bulunduklarını ve bu halde toplumsal şuuru artırmaya çalıştıklarını aktardı.
Dünyada yaklaşık 1 milyar engelli bireyin olduğunu belirten BTÜ Sosyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Adem Dağ, “Engellilik, bizim beynimizde oluşturduğumuz bir kavram. Halbuki 40 yaş itibariyle her yıl insanın işitme duyusu 0,5 desibel azalmaya başlar ve ardından kronik hastalıklar zuhur eder. Münasebetiyle hepimiz muhakkak sıhhat problemlerini yaşayacak bireyler haline geleceğiz.” dedi. Engelliliğin toplumsal dışlanmanın bir sonucu olduğunun altını çizen Dağ, “Engellileri tedavi etmek ya da onlara özel dizaynlar yapmak yerine onların topluma herkes üzere dahil olmasını sağlamalıyız. Engelli bireyler kendilerini çok fazla söz edemiyor. Bu siyasal bir sorun olup birebir vakitte toplumsal dönüşüme muhtaçlığı olan bir konu.
Eğitim, istihdam, konut, ulaşım, gelir müdafaası, kültür-sanat, spor faaliyetleri, dini alanlar ve bunun üzere pek çok alanda eşit iştirak için yasal düzenlemelerin yapılması gerekiyor.” halinde konuştu.
Dijital Savunuculuk başlıklı konuşmasıyla çalıstayda konuşan İnternet Gazetecileri Derneği Genel Sekreteri ve Bursada Bugün Genel Yayın Direktörü Aysın Komitgan internet gazeteciliği kavramı ve internet yasası konusunda bilgiler aktardı. Teknolojinin süratle ilerlediği günümüzde internet kullanımının arttığını ve herkesin gazeteci üzere her mevzuda paylaşım yapar hale geldiğini aktaran Komitgan, “Sosyal medya çok yanlışsız kullanılmıyor. Alana yönelik yasal düzenlemeler olmadığı ve cezai yaptırımları olmadığı için insanların birbirlerini çok rahat yıpratabildiği, ruhsal şiddete, tacize maruz bırakabildiği bir alan. Türkiye’de internet medyasının yasal bir düzleme oturtulması gerekiyor. Şahısların hak ve özgürlüklerini korumak ve medyanın geleceğini kurtarmak ismine internet yasasının çıkması için çaba ediyoruz” sözlerini kullandı.