Diş hekimlerinde bulaş riski çok yüksek

Ağız ve Diş Sıhhati Uzmanı Ayşegül Doğan, diş tabiplerinin yeni korona virüs enfeksiyonundan etkilenme riskinin pek çok sıhhat çalışanından daha fazla olduğunu vurgulayarak, üç basamaklı muhafaza önlemini paylaştı.
İzmir Kavram Meslek Yüksekokulu Ağız ve Diş Sıhhati Programı Öğr. Gör. Ayşegül Doğan, COVID-19’un hayatın her alanındaki zorlayıcı ve kısıtlayıcı tesirinin ağız ve diş sıhhati hizmetlerine de yansıdığını belirterek, ’’Diş doktorları enfeksiyonlarla birinci derecede karşı karşıya gelen meslek kümelerinin başında yer almaktadır. Diş tedavileri sırasında patojen mikroorganizmaların bulaşması evvelce beri var olan büyük bir sorundur ve COVID-19 bulaşı bu sorunu daha büyük bir tehlike haline getirmiştir. Ağız ve diş sıhhati hizmetlerinin sunumunda diş tedavileri sırasında hasta ve doktor yakın uzaklıkta bulunmakta ve çok sayıda döner alet kullanılarak fazla ölçüde aerosol meydana gelmektedir. COVID-19 enfeksiyonunun damlacıklar ve aerosol yoluyla bulaştığı göz önüne alındığında diş tabipleri ve yardımcı işçinin yüksek risk altında oldukları görülmektedir’’ dedi.
’’Risk, pek çok sıhhat çalışanından daha fazladır’’
Doğan, Çin’de yapılan çalışmalarda, COVID-19 virüsünün hücre içerisine girmesine neden olan hücre reseptörünün ağız mukozasında, bilhassa lisan, yanak ve diş eti dokularında daha fazla bulunduğu ve bu nedenle diş tedavi uygulamalarının COVID-19 açısından yüksek risk taşıdığının teyit edildiği bilgisini paylaşarak, ’’Diş tabiplerinin yeni koronavirüs enfeksiyonundan etkilenme riski pek çok sıhhat çalışanından daha fazladır.’’ diye konuştu.
3 bulaş yolu
Doğan, ağız ve diş sıhhati hizmetlerinin sunumunda COVID-19 enfeksiyonu için mümkün bulaş yollarını üç başlık altında topladı:
1. Solunum sekresyonlarının ve ağız sıvılarının damlacık yoluyla yayılması, inhalasyonu; oral, nazal ve göz mukozalarıyla teması;
2. Kan, ağız sıvıları ve hastadan elde edilen öbür gereçlerle direkt temas
3. Diş tedavileri sırasında toplumsal aranın sağlanamaması ve enfekte bireylerin konuşma ya da öksürme sırasında oluşturduğu damlacık ve aerosollere maruziyet
Sıhhat Bakanlığı tarafından 23 Mart 2020 tarihinde yayınlanan Koronavirüs Bilim Heyeti kararlarına nazaran pandemi periyodunda uygulanacak tedbirleri hatırlatan Doğan, ’’Buna nazaran; sıhhat çalışanı direkt temas içermeyen süreçler sırasında hasta ile en az 1 metre aralıkta bulunmalı, teneffüs yolu semptomları olan hastalarda acil olmayan süreçler ertelenmelidir. Diş tedavileri sırasında eldiven, gözlük/siper, önlük, bone, N95/FFP2 yahut muadili maske kullanılması gerektiği bildirilmiştir. Ayrıyeten; COVID-19 pandemisi sürecinde COVID-19 tanısı konulan ya da kuşkusu bulunan bireylerin rutin diş tedavilerinin yapılmaması ve öteki tüm bireylerin acil olmayan diş tedavilerinin ertelenmesi tarafında karar alınmıştır’’ bilgisini paylaştı.
3 basamaklı müdafaa önlemi
COVID-19 enfeksiyonuna karşı diş doktorlarının alması gereken tedbirlerin üç basamaklı olduğunu söyleyen Doğan, ’’Birincil (temel) muhafaza değerleri, tek kullanımlık materyallerin tercih edilmesi üzere standart tedbirlerden meydana gelmektedir. İkincil müdafaa tedbirleri, izolasyon kıyafetleri ve cerrahi giysilerin standart prosedürlere ek edilmesini içermektedir. Üçüncül müdafaa tedbirleri; COVID-19 enfeksiyonu olduğu saptanan bir hastaya süreç yapılması sırasında gereken önlemleri içermektedir. Bu durumda, özel gözetici kıyafet, N95 maske, tek kullanımlık lateks eldiven ve geçirgen olmayan ayakkabı kılıfı üzere tedbirler alınmalıdır’’ tekliflerinde bulundu.
23 Mart’ta alınan Koronavirüs Bilim Heyeti kararlarına nazaran, COVID-19 pandemisi sırasında uygulanması önerilen acil tedaviler:
Pulpa enflamasyonu kaynaklı şiddetli diş ağrısı
Pericoronitis yahut 3. Molar diş kaynaklı şiddetli ağrı
Postoperatif gelişen osteitis, alveolitis
Lokalize ağrı ve şişmeye neden olan apse yahut bakteriyel infeksiyon
Ağrı yahut yumuşak doku travmasına neden olan diş fraktürü
Travmaya bağlı diş avülsiyonu/lüksasyonu
Oral mukozanın akut ve ağrılı lezyonları/ülserasyonları
Hayatı tehdit edici ya da denetimsiz kanamalar
Radyoterapi ve kemoterapi alması planlanan ya da almakta olan ve organ nakli planlanan hastaların tedavileri
Medikal sorunları için konsültasyon istenilen hastalar
Dikiş alınması
Süreksiz onarım kaybı/kırıklarının ve hareketli protez kullanımına mani olan vurukların aerosol oluşturmayacak biçimde tedavisi
Ortodontik tedavi görmekte olan hastaların braket ve tellerinin yerinden çıkması ve kırılması
Dudak-damak yarıklı yenidoğanlara beslenme plağı uygulamaları
Çene eklemi lüksasyonu
Malignite kuşkusu bulunan durumlarda biyopsi
Hastanın havayolu açıklığını tehdit eden intraoral/ ekstraoral infeksiyonlar