Cüzzam hastalığında kısa sürede bulaş riski çok düşük

Dermatoloji Uzmanı Dr. Pınar Yönter Oğuz, ülkemizde kayıtlı 544 cüzzam hastası olduğunu belirterek, bulaş riskinin epeyce düşük olduğunu tabir etti.
Beykent Üniversitesi Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Dr. Öğr. Vazifelisi Pınar Yönter Oğuz, Dünya Cüzzam Haftası ve Dünya Cüzzam Günü hasebiyle cüzzam hastalığı le ilgili değerli bilgiler aktardı. Pınar Yönter Oğuz, cüzzamın hala nasıl bulaştığının kesin olarak bilinmediğini hatırlatarak, ’’Hasta kişinin mukozal salgıları ile temas ile yayıldığı düşünülmektedir. Bu salgılar, kişi hapşırıp öksürdüğünde havada mikrodamlacıklar halinde asılı kalır ve öbür birine bu yolla bulaşabileceği halinde açıklanır. Cüzzam bakterisi çok bulaşıcı bir mikroorganizma değildir. Lakin cüzzamlı olup da tedavi görmeyen bireyle uzun periyodik temas ile bulaş riski artar. Tarihte cüzzam hastaları bu nedenle de kimi vakit acımasız denecek ölçülerde toplumdan dışlanma ve tecrit edilmeye maruz kalmışlardır’’ dedi.
Cüzzam bakterisinin çok yavaş ürediğini belirten Oğuz, ’’Bu nedenle hastalığın kuluçka müddeti Dünya Sıhhat Örgütü tarafından da ortalama 5 yıl olarak açıklanmıştır. Birtakım hadiselerde kişinin bağışıklık sistemine bağlı olarak bu müddet 20-30 yıla kadar uzayabilir. Çocuklara bulaş daha kolaydır. Amerika kıtasında yaşayan bir armadillo cinsinin de bu bakteriyi taşıdığı ve insanlara bulaştırabildiği tespit edilmiştir fakat bu risk çok düşüktür. Cüzzam el sıkışmak, sarılmak yahut cüzzamlı bir kişinin yanında otobüste yahut tıpkı yemek masasında oturmak üzere kısa müddetli temas yoluyla bulaşmaz. Cüzzamlı gebe anneler bunu doğmamış bebeklerine geçiremezler. Cüzzam, cinsel temasla da bulaşmaz. Bulaş için daha uzun periyodik temas gerekir’’ diye konuştu.

Belirtileri nelerdir
Cüzzam hastalığının belirtilerine de değinen Oğuz, hastalığın en yaygın olarak deri, hudut hücreleri ve mukoza zarlarında ortaya çıktığını söyleyerek şöyle devam etti:
’’Ciltte görülebilen belirti ve semptomlar ortasında renksiz, uyuşmuş lekeler ile ayak tabanında ülserler; kalın, sert ya da kuru cilt dokusu, deri altında bakteri içeren nodüller yani düğüm biçiminde büyümeler, yüzde ve kulakta ağrısız morumsu şişlikler ve saç ve kaş kaybı sayılabilir. Cüzzamın sonlara verdiği hasardan ötürü görülen belirtiler ortasında ciltte etkilenen bölgelerde uyuşma, kas zayıflığı ya da bilhassa el ve ayakta felç, hudut hücrelerinde kalınlaşma ve yüz sonları etkilendiğinde körlüğe yol açabilen göz hastalıkları vardır. Deride ortaya çıkan lezyonlar ile hudut sistemindeki hasar dokunma, sıcaklık yahut ağrı algılamada azalma ile sonuçlanır. Bu da hastaların acı hissini algılayamadıkları deri alanlarında kolaylıkla yanma, travma üzere hasar yaralanmaları çıkmasına sebep olur. Cüzzamın tedavi edilmemesi durumunda bu belirti ve semptomlar ilerleyerek daha ağır bir hal alır. Gelişen komplikasyonlar ortasında en değerlileri körlük yahut glokom, yüzde bozulma (kalıcı şişkinlik, yumrular, topaklar), erkeklerde iktidarsızlık ve kısırlık, böbrek yetmezliği, uzuvlarda kalıcı hasarlar, burun kanamasına ve kronik tıkanık buruna sebep olabilecek burun içerisinde kalıcı hasardır.’’

Çeşitleri nelerdir
Cüzzamı sınıflandırmak için birkaç sistem olduğunu belirten Oğuz, birinci sistemin tüberküloit cüzzam, lepramatöz cüzzam ve hudutta cüzzam ismi verilen üç farklı tipten oluştuğunu söyledi. Oğuz tipleri şöyle sıraladı:
Tüberküloid Cüzzam: Bireyin bağışıklık reaksiyonu yeterli ve faaldir. Bu cins enfeksiyonu olan bir birey sırf birkaç lezyon stantlar. Hastalık belirti ve semptomları hafif seyreder ve bulaşıcılık oranı da hafiftir.
Lepromatöz Cüzzam: Bireyin bağışıklık yansısı zayıftır. Bu tip cüzzam ayrıyeten cildi, sonları ve başka organları da tesirler. Hastalığın bu tipi daha bulaşıcıdır.
Sonda Cüzzam: Hem tüberküloit hem de lepramatöz cüzzamın klinik özellikleri gözlemlenir. Uzmanlar bu tipi, öteki iki tip ortasında bir sonda kabul ederler.
Cüzzam sınıflandırılmasında kullanılan ikinci sistemin ise Dünya Sıhhat Örgütü tarafından kullanılan sınıflandırma sistemi olduğunu bildiren Oğuz, ’’Buna nazaran birinci kategorinin ismi az basilli lepradır. Burada bedende beş ya da daha az lezyon görülür ve ciltten alınan örneklerde bakteri tespit edilemez. İkinci kategorinin ise çok basilli lepradır. Burada, daha fazla lezyon görülür ve ciltten alınan örneklerde bakteri tespit edilebilmektedir’’ sözlerini kullandı.

Tedavisi ve hadise sayıları
Dermatoloji Uzmanı Dr. Pınar Yol Oğuz, cüzzam hastalığının tedavisine ve hadise sayılarına ait de kıymetli açıklamalarda bulunarak, ’’Kişide hastalığın belirti ve semptomlarını araştırmak için evvel bir fizik muayene gerekir. Hekim gerekli gördüğü takdirde küçük bir deri yahut hududu çıkarıp test için laboratuvara gönderilen bir biyopsi çalışması gerçekleştirebilir. Cüzzamın çeşidinin belirlenmesi için tabip tarafından bir lepromin cilt testi de yapılabilir. Bu cilt testinde olağanda cüzzam oluşumuna neden olan bakteriler, etkisiz hale getirilerek çok az ölçüde cilde, tipik olarak üst ön kola enjekte edilir. Tüberküloit yahut hudutta tüberküloit cüzzamlı olan bireyler, enjeksiyon bölgesinde bu enjeksiyona karşı müspet bir reaksiyon gösterirler. Cüzzam resen geçen bir hastalık değildir, fakat çoklu ilaç tedavileri ile uzun müddette tedavi edilebilir. Tedavi edilmediği sürece vakit içinde daha ağırlaşır ve tedavisi daha ağır bir hal alır. Son basamaklarında ortaya çıkan hasarların geri döndürülmesi mümkün olmayabilir."
Oğuz, tedavi yollarına ek olarak ayrıyeten, "DSÖ, 1995 yılında tüm cüzzam çeşitlerini uygunlaştırmak için bir çoklu ilaç tedavisi geliştirmiştir. Bu ilacı dünya çapında fiyatsız olarak temin etmek mümkündür. Son 20 yılda dünya çapında yaklaşık 16 milyon cüzzam hastası bu sayede güzelleşmiştir. Buna ek olarak kimi antibiyotikler cüzzamı ve cüzzama neden olan bakterileri öldürerek tedavi edebilir. Birçok olayda antibiyotiklerden birden fazlası birebir anda kullanılmak üzere reçete edilir" biçiminde konuştu.