Avrasya Üniversitesi’nde Atatürk’ün 5 yıllık sanayi planı anlatıldı
Avrasya Üniversitesi’nde Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün vefat yıldönümünde 5 yıllık sanayi planı anlatıldı.
Avrasya Üniversitesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün mevt yıldönümü nedeniyle bir dizi anma aktifliği düzenledi. Düzenlenen programlarda İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ersan Bocutoğlu “Atatürk’ün beş yıllık sanayi planı” Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Gülay Yeginoğlu ise “Atatürk’ü anlamak” bahisli sunumlar yaptı. Saatler dokuzu beş geçtiğinde üniversitenin tüm yerleşkelerinde eş vakitli hürmet duruşunda bulunuldu akabinde İstiklal Marşı okunarak programlar başlatıldı.
Avrasya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ersan Bocutoğlu Pelitli Yerleşkesi Şehit Bçvş. Halit Avcı Konferans Salonundaki sunumunda Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün beş yılık sanayi planını anlattı. Bocutoğlu, “Mustafa Kemal 1923 yılının 17 Şubat’ında İzmir’de şimdi daha Lozan imzalanmadan bir toplantı düzenliyor. Orda biz Avrupalılara şunu söylüyoruz biz kalkınma yolu olarak liberal bir yolu takip ediyoruz, sizde gelin burada faaliyetlere katılabilirsiniz, paydaşlıklar kurabilirsiniz. Hatta mallarınıza 1929 yılına kadar gümrük vergisi de koymayacağız. Gelin ülkemizde mallarınızı satın, açık kapı siyasetini uygulayacağız. Bunu onları rahatlatmak için yaptık. Zira Lozan’a göndereceğimiz heyet şayet içerde iktisaden kendi kendine kâfi, askeri gücü ve teknoloji gücü yüksek bir profil çizersek bizi orada hırpalayacakları muhakkaktı. Biz orada onlara düşük profil gösterdik. İzmir kongresinde diyoruz ki özel dal eliyle yapacağız, zati o devir ne para var, ne teknoloji var, ne teknik grup var, ne personel var, ne mühendis var. Ancak Atatürk bu ortada bir planlama yapıyor. Lozan için bu türlü bir siyaset uygularken bir taraftan da kesinlikle kısa bir müddette bize özel bir planlama yapmamız gerekir diyor. Bütün ülkeyi kapsayan bir planlama olabilir mesela Sovyetlerin ekonomik planlaması merkezi bir planlama tarafından planlanır. Kaç çocuk doğacak ve kaç ayakkabı imal edilecek bunları yan yana denk getirmeye çalışırlar. Ama Almanya üzere yalnızca sanayi planlayan ülkelerde var. Tarımı özel bölüme bırakıyorsunuz, endüstriyi ve bilhassa savaş endüstrisini planlıyorsunuz, buda Alman tarzıdır. Biz tam bu planlamayı yapacağımız periyot 1933. Planı yapmak için gerekli donanımımız olmadığı için Rusya’dan bir planlama heyeti getirdik. Belirli alanlarda kendi kendimize yetecek bir planlama istedik. Biz bu planı yapacağımız periyot dünya faşizm yani otoriter rejimler tarafından yönetiliyordu. Sistem hem kaba, hem de ulusları bir tarafa yanlışsız çevirmeye çalışıyordu. Mussolini ben eski Roma’yı canlandıracağım, Hitler ben eski Almanya’yı canlandıracağım diyordu, İspanya’da da diktatör vardı eski İspanya’yı geri getireceğim diyordu. Rusya’da Stalin ise komünist diktatörlükten yana hali vardı. Biz o sırada demokrasiye geçme uğraşı veriyorduk” dedi.
“Bizler uçak motorları üreten, uçak üreterek satan bir ülkeydik”
Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı’nın kusursuz sonuçlandığını lisana getiren Bocutoğlu, “Atatürk’e şöyle soruyorlar faşist stilde mı kalkınacaksınız? Komünist biçimde mı kalkınacaksınız? Oda diyor ki ‘Bizim siyasetimiz eklektiktir’ yani toplamadır. Biz komünist bir planlama istemiyoruz, biz faşist planlamada istemiyoruz. Biz bu iki tarafında teknik olarak faydalı taraflarını alacağız bunları Türkiye’nin kaidelerine nazaran uygulayacağız. İşte birinci sanayi planının ideolojisi budur. Plan 1933’te hazırlanıyor 1934 yılında uygulanmaya başlıyor. Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı’yla kurulması öngörülen bölümler beş ana kümede toplanmıştır. Dokuma dalı, maden dalı, selüloz kesimi, seramik bölümü, Kimya bölümü. Birinci planlama içinde kuracağımız fabrikaların teknik çalışanlarını yetiştirecek okulları da kuruyoruz bu ortada.
Birinci kurulan kuruluş Sümerbank’tır. Denilmiş ki bu planlamaları bu yapsın birebir vakitte da finanse etsin. Gerisinden Etibanklar, Maden Teknik Aramalar üzere teşebbüsler kuruldu. Sonuçlar eksiksiz olunca denilmiş ki ikincisini de yapalım. 1933’te başlayıp 1937’de bitirecektik, bir yıl geç başlayınca 1938 yılına geldiğimizde şu durumlar ortaya çıkmıştı. Gazi Mustafa Kemal hastalanmıştır, ikincisi ise Hitler artık ikinci dünya savaşını başlatmak üzere taraf seçmeye başlamıştır. Bu sefer Atatürk durun demiştir. Gururla söylemeliyiz ki Atatürk’ü takip eden devlet adamları, siyasetçiler, Türkiye’yi bu savaşa sokmamak için her türlü politikayı üretmişlerdir. Lakin bu ortada ikinci sanayi planı için hazırladığımız fonlar harbin finansmanına yani harbe girmemiş olmamıza karşın harbin finansmanına ayrılmıştır. Bu sanayi deneyimimizi bu değerli günde analım ve aklımızda tutalım.
Türkiye kendi kendine kâfi olmak üzere bir gayret başlatmış ve bunda başarılı olmuştur. Bizler uçak motorları üreten, uçak üreterek satan bir ülkeydik. Demek ki Atatürk’ün bize bıraktığı mirası kendi kelamıyla şöyle özetleyebiliriz. ‘Siyasi, askeri zaferler ne kadar büyük olursa olsunlar, iktisadi zaferlerle desteklenmezse payidar olamaz, az vakitte söner’ aziz Atatürk’ü rahmetle, hürmetle, minnetle anıyorum. Yolu yolumuzdur” biçiminde konuştu.
“Herkese düşen en büyük misyon Atatürk’ü ve en büyük bedeli Cumhuriyeti anlamaktır”
Avrasya Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Gülay Yeginoğlu ise, Ömer Yıldız Yerleşkesi Konferans Salonunda düzenlenen anma merasiminde ki konuşmasında, “Büyük başkan, fikir ülkü ve yapıtlarıyla bağımsızlığımızdan tarihimize, lisanımızdan, sanatımıza ve benliğimize kadar en gerçek fikirlerin ve en sıcak hislerin içinde ortamızda daima yaşayan bir liderdir. Atatürk’ün ölümsüzlüğe uğurlandığı günün yıldönümünde herkese düşen en büyük vazife Atatürk’ü ve en büyük yapıtı Cumhuriyeti anlamak, Cumhuriyetin kıymetlerini her şartta korumak, Türkiye’yi aydınlık yarınlara taşımaktır” sözlerini kullandı.