Atık çamur solucanlar tarafından sindirilerek organik gübreye dönüşüyor
Artıma tesislerinden çıkan atık çamur mama formuna dönüştürülerek solucanlara yediriliyor, ortaya çıkan organik gübre ise tarımda kullanılıyor.
Sivas Valiliği Vilayet Özel Yönetimi Buruciye A.Ş, Sivas Belediyesi, SİDAŞ, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Ticaret ve Sanayi Odası’nın iştirakiyle kurulan "SORTAŞ" Solucan Gübresi Üretim Tesisinde, Sivas Belediyesi su artıma tesislerinden çıkan atık çamur solucan mamasına dönüştürüyor. Solucanların yedikleri çamur mamasından elde edilen dışkı ile organik gübreye dönüşüyor. Böylece atık çamurunu yok etmek için yapılan harcamanın önüne geçildiği üzere etraf kirliliği de önlenmiş oluyor. Yurt dışından ithal edilen kimyasal gübrelerin yansıması olan yüksek döviz kayıplarının ise organik gübreyle sonlanacağı düşünülüyor.
Etraf kirliliğinin önüne geçilecek
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Uğur Fiyat, mevzuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Belediyelerin arıtma tesislerinden çamur çıkıyor. Belediyeler bu çamuru bertaraf etmekte zorlanıyorlar. Büyük tesislerde bu çamuru yaktırıyorlar ama bu da etraf kirliliğine neden oluyor. Bunun için önemli bir ölçüde para ödüyorlar ya da bunları yırtıcı depolama yoluyla depoluyorlar ki bu da etraf kirliliğine neden oluyor. İçerisindeki toksin unsurlar, ağır metaller etrafa kıymetli ölçüde ziyan veriyor. Biz bunu solucanları kullanarak nasıl bertaraf ederiz diye bir proje geliştirdik.
Yaklaşık 2 yıldır arıtma çamurlarını solucanlar için mama formuna nasıl dönüştürebileceğimizi çalıştık. Son 6 aydır da solucanlara bu çamuru rehabilite ettikten sonra yedirdik. Çıkan solucan gübresinin tahlillerine baktık. Gördük ki yüzde 72 oranında ağır metalleri ortamdan ayırdığını, ayrıyeten içerisindeki yüksek oranda azot, fosfor, potasyum organik unsur iktifa ettiğini tahlil sonuçlarında gördük.
Kimyasal gübrelerin bir kısmını hem hammadde olarak hem de ithal yoluyla yurt dışından temin ediyoruz” dedi.
“Artıma çamurları kıymetli bir fosfor kaynağı”
Doç. Dr. Fiyat, arıtma tesislerinden çıkan çamurun yüzde 6 fosfor içerdiğini belirterek, “Kimyasal gübre üretim ölçümüz çok az. Fosfor açısından biz büsbütün dışa bağımlıyız fosfor kayaçlarımız bu manada kâfi değil.
Buna bağlı olarak yüzde 6 civarında fosfor içermesi sebebiyle artıma çamurları kıymetli bir fosfor kaynağı ve bunun tarımda kullana bilirliği yapmış olduğumuz çalışmaları göstermiş oldu. Hem etrafa ziyan veren değerli bir atığı kıymetlendirmiş oluyoruz. Hem de çok değerli bir organik gübre girdisi sağlamış oluyoruz.
Yapmış olduğumuz çalışmanın en son kademesi mikro biyolojik tahlilleriyle geçen hafta itibariyle akarette bir laboratuvarda bunun sonuçlarını da aldık. Gördük ki Solucanlar yalnızca ağır metalleri ve toksin hususları bertaraf etmiyor tıpkı vakitte içerisindeki patojen mikro organizmaları da yok ederek inançlı bir gübre haline getiriyor. Münasebetiyle yapmış olduğumuz çalışmanın sonuçları tatmin edici.
Bizim tahminen de topraklarımızın gübrenin tamamını karşılayabilecek” dedi.
“Önemli bir döviz kaybını ortadan kaldıracağız”
Doç. Dr. Meblağ, kimyasal gübre kullanmadan yalnızca arıtma çamurlarından elde edilen gübreyle tarım yapılabileceğini lisana getirerek, “Çok kıymetli bir döviz kaybını ortadan kaldıracağız.
Topraklarımızı organik husus bakımından zenginleştireceğiz ve uygun fiyatlı çiftçiye ulaştırabileceğimiz içinde hem çiftçi kazanacak hem etrafımız kazanacak. Her belediyenin çok yüksek bir artıma çamuru çıktısı var. 350 bin nüfuslu Sivas Belediyesi örneğini vereyim bizim günlük 85 ton arıtma çamurumuz çıkıyor.
Türkiye geneli ve büyükşehirleri düşünün milyonlarca ton arıtma çamurunun doğal yollarla organik gübreye dönüştürülmesi ve bunun tarımda inançlı bir formda kullandırılması kelam konusu olabilecek. Bununla ilgi prototip çalışmalar ve sonrasında endüstriyel yatırımların yapılması gerekmektedir” dedi.