ASKİ Başkent’in su havzalarını koruma altına alıyor
Başkent’e içme suyu sağlayan havzaların sürdürülebilir kullanımı için ‘özel karar belirleme’ çalışmaları yapan Ankara Su ve Kanalizasyon Yönetimi (ASKİ) Genel Müdürlüğü, Çamlıdere Barajı ve Gerede Işıklı Regülatörü’nün akabinde Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar Barajları için de “koruma planı” hazırladı.
Ankara’nın içme suyu kaynaklarını korumak için harekete geçen ASKİ Genel Müdürlüğü, tarım, sanayi ve yerleşim yerlerinin su havzaları üzerindeki olumsuz tesirini azaltmak için havza yönetmeliğine ek olarak “özel karar belirleme” çalışmaları yürütüyor. 11 baraj ve gölet havzasını kapsayacak özel karar belirleme projelerini 2022 sonuna kadar tamamlamayı planlayan ASKİ Genel Müdürlüğü, şu ana kadar Gerede Işıklı Regülatörü, Çamlıdere, Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar Barajları için “koruma planı” hazırladı. İçme ve Kullanma Suyu Havzalarının Korunmasına Dair Yönetmeliğin 28 Ekim 2017’de yayımlanmasının akabinde Ankara’nın etrafındaki 11 baraj için ‘kirlilikten müdafaa ve iyileştirme’ süreci başlatan ASKİ Genel Müdürlüğü, 9 Nisan’da Kızılcahamam Soğuksu Ulusal Parkı’nda “Kurtboğazı-Eğrekkaya-Akyar Barajı Müdafaa Planı ve Özel Karar Belirleme Projesi Havza Kapanış Toplantısı” düzenledi. ASKİ Genel Müdür Yardımcıları Baran Bozoğlu ve Ekrem Akçul ile Kızılcahamam Belediye Lider Yardımcısı Yılmaz Özbek’in de katıldığı toplantıya bölge halkı, muhtarlar, sivil toplum kuruluşu ile kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri ağır ilgi gösterdi. Askı sürecinin tamamlanmasıyla muhafaza planına son biçiminin Tarım ve Orman Bakanlığı Su İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından verileceği bilgisinin paylaşıldığı toplantıda, özel kararların de Resmi Gazete’de ilan edilerek yürürlüğe gireceği bildirildi.
“Havzalarımızda büyük bir yangın var”
Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar Barajlarını kapsayan üç havza için alınacak önlemlerin masaya yatırıldığı toplantının açılış konuşmasını yapan ASKİ Genel Müdür Yardımcısı Baran Bozoğlu, su havzalarının kirlenme riski için ‘yangın’ benzetmesi yaparak, “Doğrudan hissetmiyor üzere görünsek de şu an Ankara’ya su sağlayan havzalarımızda büyük bir yangın var. Ne yazık ki havzalarımızda gereğince su yok. Kullanılabilir su ölçüsü yüzde 15 düzeylerinde.
Yıllar evvel bilimsel raporlar da Ankara’da su kıtlığının yaşanacağını öngördü. Maalesef artık bu krizi yaşayan bir jenerasyonuz. ASKİ bu hususta ağır bir uğraş harcıyor. Bilhassa Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Sayın Mansur Yavaş’ın talebi doğrultusunda bilhassa sudaki fiziki kayıp kaçaklar konusunda ağır bir biçimde çalışıyoruz” dedi.
İklim değişikliğine uygun önlemlerin alınması gerektiğine vurgu yapan Bozoğlu, “Suda yaşanan sorunların tahlilinde en kıymetli bahis iklim değişikliğine ahenk sağlamak.
Ömrümüzü, ziraî üretimimizi, hayvancılığı, kısaca her şeyi bu riski göze alarak şekillendirmemiz gerek. İşte içme suyu kaynaklarımızı koruyabilmek, kaynaklarımızın paylaşımını insan ve tabiat odaklı yapabilmek bizim temel maksadımız. Esasen milletlerarası alanda Paris İklim Muahedesi bu hususta somut amaçlar ortaya koyuyor” diye konuştu.
“Ankara’nın yalnızca yüzde 14’ünden su toplayabiliyoruz”
Su havzalarının korunmasının ASKİ’nin en kıymetli önceliklerinden olduğunu belirten Bozoğlu, şunları söyledi:
“Ankara’nın yüzölçümü 25 bin 632 kilometrekare fakat bu kadar geniş bir alan içinde yalnızca 3 bin 680 kilometrekarelik bir alandan yani kentimizin yalnızca yüzde 14,1’inden sularımızı toplayabiliyoruz ve bu epey düşük bir oran.
Bu çarpıcı tablo su havzalarının daha dikkatli korunması gerektiğini açıklıyor. Bu kapsamda havzalarımızı 6 kümeye ayırdık. Çamlıdere Barajı ve Gerede Işıklı Regülatörü için özel karar belirleme çalışması tamamlanarak uygulamaya geçildi. İkinci kümede Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar, üçüncü kümede ise Çubuk 2 ve Kavşakkaya Barajları var.
Çubuk 2 Barajı için çalışmaların önümüzdeki haziran ayına kadar biteceğini iddia ediyoruz. Onları Türkşerefli ve Peçenek takip edecek. Kargalı Barajı’nın ihalesi de 2022’de yapılacak.”
Kesikköprü Barajı için özel karar belirleme çalışmalarının 2022’de başlatılacağını lakin yaşanabilecek su kıtlığı göz önüne alınarak bu tarihin 2021’e çekildiğini tabir eden Bozoğlu, “Kesikköprü’yü de esirgeyici bir yaklaşımla daha pak tutma maksadımız var. Sayın Mansur Yavaş’ın daima söylediği üzere şeffaf, demokratik ve iştirakçi bir halde süreci yönetmeye çalışıyoruz” diye konuştu.
ASKİ Etraf Muhafaza ve Su Havzaları Dairesi Başkanlığının Ankara’nın en büyük barajı Çamlıdere ile Gerede Işıklı Regülatörü havzaları için hazırladığı müdafaa planının Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından onaylandığını belirten Bozoğlu, muhafaza planının 27 Şubat 2020 tarihinde yürürlüğe girdiğini söyledi.
Gelecek için modelleme çalışması
Havza çalışmaları kapsamında bölgede yer altı ve yer üstü sularının numune alınarak izlendiğini, ASKİ çalışanının bölge halkı ile temas kurarak tahlil çalışması yaptığını söyleyen Bozoğlu, ayrıyeten tarım, hayvancılık, turizm ve jeotermal faaliyetlerin havzayı gelecekte nasıl etkileyeceğine dair bilimsel modelleme çalışması yapıldığına da dikkat çekti.
Toplantıda yapılan çalışmalara ait teknik bir sunum gerçekleştiren İstanbul Teknik Üniversitesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fazilet Görgün de, “Türkiye’de özel karar belirleme çalışmaları için ihaleleri birinci açan ve öncü rol üstlenen belediye Ankara Büyükşehir Belediyesi oldu.
Gaye halkın havzadan en sağlıklı formda yararlanmasını ve dengeyi sağlamak” dedi.
Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar Baraj havzaları için hazırlanan “mutlak, kısa, orta ve uzun aralıklı müdafaa alanı” planında "reçetesiz pestisit satışının yasaklanması, organik tarıma geçilmesi, havzada ipek böcekçiliği ve arıcılığa müsaade verilmesi, olta balıkçılığının yasaklanması, göl içine girilmemek kaidesiyle sportif niyetli olta balıkçılığına müsaade verilmesi” üzere bir dizi ekosistemi koruyan hususlar yer alıyor.