“A vitamininin fazlası siroza neden olabilir”

Bağışıklık işlevi üzerinde rol oynayan A vitamininin fazlasının faydadan çok ziyana neden olabileceğini belirten Prof. Dr. Onur Yaprak “Çok fazla A vitamini alımı yorgunluk, kemik erimesi, kas ve eklem ağrıları ile karaciğer hasarına yol açabilir. A vitaminin karaciğerde fazlaca depolanması karaciğerde yağlanma ve sertleşme ile karakterize bir hasara yol açar. Bu hasar devam ederse karaciğerde siroz gelişir” dedi.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Organ Nakli Kısmından Prof. Dr. Onur Yaprak, bedenin temel işlevlerinde ve hastalıklarla uğraşta kıymetli rol oynayan vitaminlere ait kıymetli açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Yaprak, A vitamini üzere yağda çözünen vitaminlerin fazlasının bedende depolanarak istenmeyen yan tesirlere yol açabileceğini belirterek “Özellikle besinlerde bulunan A vitamininin preformed yani evvelden oluşturulmuş ve provitamin olmak üzere 2 başka formda bulunur. Evvelce oluşturulmuş A vitamini, süt eserleri, balık ve et (özellikle karaciğer) dahil olmak üzere hayvan kaynaklı besinlerde bulunur. Provitamin A ise bitkilerden karoten halinde alınır ve beden bu pigmentleri A vitaminine dönüştürür. Yeşil yapraklı sebzeler olan ıspanak ve brokoli, havuç, patates, kabak, üzere öbür turuncu ve sarı sebzeler, kavun, kayısı ve mango üzere meyveler provitamin A kaynaklarıdır. A vitamininin fazlası karaciğerde depolanır. A vitamini bağışıklık işlevi, görme, üreme ve hücresel bağlantıda rol oynar. Korneaları ve öteki epitel yüzeylerini korumak için bedenin A vitaminine gereksinimi vardır. Beta-karoten tipi A vitaminleri antioksidandır. Antioksidanlar hücreleri hür radikal ismi verilen unsurların neden olduğu hasarlardan korur” dedi.
“Hamileler ve çocuklarda vitamin eksikliği yüksek”
Prof. Dr. Onur Yaprak, gelişmiş ülkelerde A vitamini eksikliğinin az göründüğüne değinerek, şu bilgileri verdi: “Gelişmekte olan ülkelerdeki gebe bayanlar, emziren anneler, bebekler ve çocuklar A vitamini eksikliği riski taşırlar. A vitamini eksikliğinde kuru cilt, saç dökülmesi, enfeksiyonlara karşı direnç düşüklüğü, gözlerde kuruma, gece körlüğü, büyüme ve gelişme geriliği ortaya çıkar. Besin desteği olarak alınan A vitaminlerinde evvelce oluşturulmuş A vitamini ve karoten yapısındaki provitamin A seviyeleri farklılıklar gösterebilir. Birtakım desteklerde A vitamininin bir kısmı karoten formundadır ve geri kalanı evvelden oluşturulmuş A vitamini formundadır. Büyük ölçülerde alınan beta-karoten ve öteki provitamin A karotenoidlerinin önemli yan tesirler oluşturmamasına rağmen, evvelden oluşturulmuş A vitamini fazlası bedende toksik tesirlere yol açabilir. Bu duruma hipervitaminoz A denilir. Hamilerde yüksek dozda A vitamini kullanımı anne karnındaki bebeklerde birtakım hasarlara yol açabilir. Desteklerden günde 10 bin ünitenin üzerinde evvelden oluşturulmuş A vitamini alan bayanlarda, 57 bebekten 1’inin doğum kusurlu doğduğu iddia edilmektedir. Hipervitaminoz A, çok diyet alımlarına bağlı olmaktan çok destek edici ilaç formunda çok fazla evvelce oluşturulmuş A vitamini tüketmenin bir sonucudur. Beşerler çok fazla A vitamini tükettiğinde, doku düzeylerinin alımı bıraktıktan sonra düşmesi uzun vakit alır ve ortaya çıkan karaciğer hasarı her vakit geri dönüşlü değildir.”
“Saç dökülmesi, siroz hatta komaya neden olabilir”
Bedende fazla biriken A vitamininin faydadan çok daha büyük hasarlara yol açabileceğini söz eden Prof. Dr. Yaprak, “Tavsiye edilen günlük A vitamini alımı çocuklarda 300 ila 700 g yani 1000 ila 2000 ünite, erişkinlerde ise 700 ila 900 g yani 2300 ila 4300 üniteyi aşmamalıdır. A vitamini piyasada destek olarak tablet ya da kapsül formunda tek başına satılabildiği üzere multivitaminlerin içinde bir bileşen olarak da bulunabilir. Hipervitaminoz A’nın bedende yol açtığı sıkıntılar çok alımın büyüklüğüne ve suratına bağlıdır. Büyük ölçüde A vitamini alımını takiben gelişen hipervitaminoz A semptomları akuttur. Olağan dozun 10 katı alınan yani bir seferde 40 bin ünite alınan A vitamini bedende baş ağrısı, bulantı, kusma, baş dönmesi, görme bulanıklığı, deri tepkilerinden komaya kadar varabilen önemli toksik yan tesirlere yol açabilir. Yüksek dozların birkaç ay ya da yıl üzere uzun mühlet kullanılması ise deride kuruma, saç dökülmesi, diş eti iltihabı, yorgunluk, kemik erimesi, kas ve eklem ağrıları ile karaciğer hasarına yol açabilir. Bu durumda karaciğer testlerinde birkaç kat artış görülür. A vitamininin karaciğerde fazlaca depolanması karaciğerde yağlanma ve sertleşme ile karakterize bir karaciğer hasarına yol açar. Bu hasar devam eder ise karaciğerde siroz gelişir. Erken periyottaki karaciğer hasarı A vitamini alımının kesilmesi ile yavaş yavaş geri dönebilir lakin siroz olduktan sonra olay geri dönüşsüzdür” değerlendirmesinde bulundu.