“15 dakikada uyuz riskinden kurtulun”
Doç. Dr. Filiz Topaloğlu Demir “Uyuz, yılda yaklaşık 100 milyon kişiyi etkileyen yaygın bir halk sıhhati meselesidir. Hastalık şahıstan bireye ekseriyetle 15-20 dakikalık bir temasla bulaşır. Bilhassa geceleri artan kaşıntı, uyuz hastalığının en değerli belirtisidir. Akarlara karşı ise eşyalar 50 derecede en az 10 dakika yıkanmalı ve sıcak bir kurutucuda kurutulmalı ya da-10 derecede en az 5 saat dondurulmalı” dedi.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Dermatoloji Kısmından Doç. Dr. Filiz Topaloğlu Demir, yılda yaklaşık 100 milyon kişiyi etkileyen uyuz hastalığına ait değerli ikazlarda bulundu. Doç. Dr. Topaloğlu Demir, Sarcoptes Scabiei akarının neden olduğu, çok kaşıntılı ve bulaşıcı paraziter bir deri hastalığı olan uyuza dair “Uyuz, yılda yaklaşık 100 milyon kişiyi etkileyen yaygın bir halk sıhhati problemidir. Bayan erkek ayrımı yapmadan her iki cinste, tüm yaş kümelerinde, tüm sosyoekonomik seviyelerde ve tüm etnik kümelerde görülebilir. Bilhassa bakım meskenleri, kışla, okul ve yurtlar üzere toplu yaşanan yerlerde daha sık görülür. Hastalık bireyden bireye yakın temasla (aynı yatakta yatma, ortak giysilerin kullanımı gibi), çoklukla 15-20 dakikalık bir temas müddetinde bulaşır. Tokalaşma üzere kısa vadeli temaslar ile bulaşmadığı düşünülmektedir” dedi.
“Bulaşıcıdır ve egzamayla karışabilir”
Doç. Dr. Topaloğlu Demir, Sarcoptes Scabiei akarının nasıl bulaştığını şöyle açıkladı: “İnsan gözü ile fark edilemeyen dişi akar yaklaşık 0,4 mm boyutundadır. Deri yüzeyinde çiftleştikten sonra, erkek akar ölür ve dişi, dört ila altı hafta boyunca yumurta bıraktığı derinin altına gömülür. Yumurta üretimi günde bir ila üç yumurta oranında gerçekleşir ve yumurtalar bırakıldıktan iki ila üç gün sonra larvalar ortaya çıkar. Larvalar yaklaşık iki hafta içinde olgunlaşır ve yeni akarlar çiftleşmek ve çoğalmak için yuvayı deri yüzeyine kadar keser. Birinci istila ile birlikte, akar dışkısına karşı ortaya çıkan hassaslık tepkisi sonucu görülen uyuz bulguları, altı haftaya kadar gelişmeyebilir ve bu müddet zarfında, başta birebir konutta yaşayanlar olmak üzere uyuz hastası ile teması olan öbür şahıslar de enfekte olabilir. Egzama başta olmak üzere kıl kökü iltihapları, böcek ısırıkları, mantar enfeksiyonları üzere pek çok deri hastalığı ile karışabildiği için tanısı gecikebilir.”
“Bu belirtileri ciddiye alın”
Bilhassa geceleri ve sıcaklıkla artan kaşıntının, uyuz hastalığının en kıymetli belirtisi olduğuna değinen Doç. Dr. Topaloğlu Demir, şöyle devam etti: “Bulgular ve şikayetler, el parmak ortaları, el bileğinin iç kısmı, koltuk altları, bel, kalça, ayak ve ayak bileğinde daha şiddetlidir. Bayanlarda bilhassa göğüs ucu ve etrafı, erkeklerde genital bölgede kaşıntı olması uyuz için tipiktir. Sıklıkla parmak ortalarında ve el bileğinde görülen, 1-10 mm uzunluğundaki tünel olarak isimlendirilen beyaz, kırık çizgi biçimindeki oluşumlar en bariz bulgusudur. Bunun dışında deride kaşıntı izleri, kaşıntılı kabarıklıklar, içi şeffaf su ile dolu, milimetrik, inci tanesi biçimindeki kabarcıklar ve egzama gibisi kaşıntılı, kepekli kızarıklıklar bulunabilir.”
“Eşyalar bu biçimde temizlenmeli”
Doç. Dr. Topaloğlu Demir, uyuz hastalığının bebekler ve yaşlılar dahil herkese bulaşabildiğine dikkat çekerek “Uyuz hastalığı olan şahıslar dışında, hastaların temas ettiği eşyaların da bulaştırıcı olduğu biliniyor. Sarcoptes Scabiei akarının dış ortamda uygun koşullarda 8 güne kadar canlı kalabildiği ve tedavi olan şahıslarda bile tekrar hastalığa yol açabileceği gösterildi. Eşyalardan dişi akarın ve yumurtaların yüzde 100 yok edilmesi için 50 derece ve üzerinde 10 dakika ve üzeri yıkama ve sıcak bir kurutucuda kurutma ya da -10 derecede en az 5 saat dondurulması gerekiyor. Bu süreçlere tabi tutulamayan eşyalar ise 8 gün kadar plastik torbalara konularak kaldırılmalı.”
“Kişiye özel tedavi uygulanmalı”
Uyuz hastalığının resen iyileşmediğini, kesinlikle bir tabip tarafından tedavi edilmesi gerektiğini tabir eden Doç. Dr. Topaloğlu Demir, şu bilgileri verdi: “Tedavi doktor tarafından hastanın yaşına, özel durumuna (gebelik, emzirme gibi) ve hastalık şiddetine nazaran bireye özel olarak planlanır. Permetrin içeren krem ve losyonlar, kükürtlü karışımlar sıklıkla kullanılan topikal (vücuda sürülerek uygulanan) tedavilerdir. Tedaviye başlamadan evvel tırnakların kısa kesilmesi, keselenerek banyo yapılması başarılı bir tedavi için çok değerlidir. Topikal tedavilere cevap vermeyen, dirençli hastalarda paraziti öldürmeye yönelik ağızdan ilaçlar verilmektedir. Birebir hayat ortamını paylaşan herkesin, o anda etkin şikayetleri olmasa bile eş vakitli tedavi edilmesi gerekmektedir. Bir öteki değerli nokta ise tedavi müddetince, yaklaşık olarak 6 hafta, misafirliğe gidilmemesi ve konuta konuk davet edilmemesidir. Gerçek bir tedaviye karşın kaşıntı ve hastalık bulguları 2 ila 6 haftaya kadar devam edebilir. Tekrarlayan uygulamalar gerekebilir.”
“Sosyal medyadaki kürlere dikkat edin”
Doç. Dr. Topaloğlu Demir, toplumsal medyada uyuza karşı tesirli olduğu tez edilen çamaşır suyu, kül, sarımsak, karbonat, sirke üzere karışımların uygulanmaması gerektiğini belirterek, “Uyuz tedavisinde yalnızca şikayetleri olan kişinin tedavisinin kâfi olmadığı unutulmamalıdır. Ferdî olarak uygulanan, kâfi bilimsel delile sahip olmayan bu şekil uygulamalar ile hastalar başlangıçta kısmen rahatlasa bile, gerçek ve kâfi bir tedavi almadıkları için vakit kaybetmekte ve hastalığın etraflarında bulunan, temas halindeki öteki şahıslara yayılmasına neden olmaktadır. Ayrıyeten bu üslup uygulamaların denetimsiz ve bilinçsiz bir formda uygulanması, deriyi kurutarak, egzamalara ve münasebetiyle kaşıntılara neden olabilmektedir. Bu durum hastalarda teşhiste gecikmelere, yanlış teşhislere, deri yapısı bozulduğu için de tedavide zorluklara yol açmaktadır. Kükürtlü sabunlar, tıbbi tedaviye ek olarak, tedavi öncesi ve sonrası banyo ve keseleme süreçleri sırasında kullanılabilir.”
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Dermatoloji Kısmından Doç. Dr. Filiz Topaloğlu Demir, yılda yaklaşık 100 milyon kişiyi etkileyen uyuz hastalığına ait değerli ikazlarda bulundu. Doç. Dr. Topaloğlu Demir, Sarcoptes Scabiei akarının neden olduğu, çok kaşıntılı ve bulaşıcı paraziter bir deri hastalığı olan uyuza dair “Uyuz, yılda yaklaşık 100 milyon kişiyi etkileyen yaygın bir halk sıhhati problemidir. Bayan erkek ayrımı yapmadan her iki cinste, tüm yaş kümelerinde, tüm sosyoekonomik seviyelerde ve tüm etnik kümelerde görülebilir. Bilhassa bakım meskenleri, kışla, okul ve yurtlar üzere toplu yaşanan yerlerde daha sık görülür. Hastalık bireyden bireye yakın temasla (aynı yatakta yatma, ortak giysilerin kullanımı gibi), çoklukla 15-20 dakikalık bir temas müddetinde bulaşır. Tokalaşma üzere kısa vadeli temaslar ile bulaşmadığı düşünülmektedir” dedi.
“Bulaşıcıdır ve egzamayla karışabilir”
Doç. Dr. Topaloğlu Demir, Sarcoptes Scabiei akarının nasıl bulaştığını şöyle açıkladı: “İnsan gözü ile fark edilemeyen dişi akar yaklaşık 0,4 mm boyutundadır. Deri yüzeyinde çiftleştikten sonra, erkek akar ölür ve dişi, dört ila altı hafta boyunca yumurta bıraktığı derinin altına gömülür. Yumurta üretimi günde bir ila üç yumurta oranında gerçekleşir ve yumurtalar bırakıldıktan iki ila üç gün sonra larvalar ortaya çıkar. Larvalar yaklaşık iki hafta içinde olgunlaşır ve yeni akarlar çiftleşmek ve çoğalmak için yuvayı deri yüzeyine kadar keser. Birinci istila ile birlikte, akar dışkısına karşı ortaya çıkan hassaslık tepkisi sonucu görülen uyuz bulguları, altı haftaya kadar gelişmeyebilir ve bu müddet zarfında, başta birebir konutta yaşayanlar olmak üzere uyuz hastası ile teması olan öbür şahıslar de enfekte olabilir. Egzama başta olmak üzere kıl kökü iltihapları, böcek ısırıkları, mantar enfeksiyonları üzere pek çok deri hastalığı ile karışabildiği için tanısı gecikebilir.”
“Bu belirtileri ciddiye alın”
Bilhassa geceleri ve sıcaklıkla artan kaşıntının, uyuz hastalığının en kıymetli belirtisi olduğuna değinen Doç. Dr. Topaloğlu Demir, şöyle devam etti: “Bulgular ve şikayetler, el parmak ortaları, el bileğinin iç kısmı, koltuk altları, bel, kalça, ayak ve ayak bileğinde daha şiddetlidir. Bayanlarda bilhassa göğüs ucu ve etrafı, erkeklerde genital bölgede kaşıntı olması uyuz için tipiktir. Sıklıkla parmak ortalarında ve el bileğinde görülen, 1-10 mm uzunluğundaki tünel olarak isimlendirilen beyaz, kırık çizgi biçimindeki oluşumlar en bariz bulgusudur. Bunun dışında deride kaşıntı izleri, kaşıntılı kabarıklıklar, içi şeffaf su ile dolu, milimetrik, inci tanesi biçimindeki kabarcıklar ve egzama gibisi kaşıntılı, kepekli kızarıklıklar bulunabilir.”
“Eşyalar bu biçimde temizlenmeli”
Doç. Dr. Topaloğlu Demir, uyuz hastalığının bebekler ve yaşlılar dahil herkese bulaşabildiğine dikkat çekerek “Uyuz hastalığı olan şahıslar dışında, hastaların temas ettiği eşyaların da bulaştırıcı olduğu biliniyor. Sarcoptes Scabiei akarının dış ortamda uygun koşullarda 8 güne kadar canlı kalabildiği ve tedavi olan şahıslarda bile tekrar hastalığa yol açabileceği gösterildi. Eşyalardan dişi akarın ve yumurtaların yüzde 100 yok edilmesi için 50 derece ve üzerinde 10 dakika ve üzeri yıkama ve sıcak bir kurutucuda kurutma ya da -10 derecede en az 5 saat dondurulması gerekiyor. Bu süreçlere tabi tutulamayan eşyalar ise 8 gün kadar plastik torbalara konularak kaldırılmalı.”
“Kişiye özel tedavi uygulanmalı”
Uyuz hastalığının resen iyileşmediğini, kesinlikle bir tabip tarafından tedavi edilmesi gerektiğini tabir eden Doç. Dr. Topaloğlu Demir, şu bilgileri verdi: “Tedavi doktor tarafından hastanın yaşına, özel durumuna (gebelik, emzirme gibi) ve hastalık şiddetine nazaran bireye özel olarak planlanır. Permetrin içeren krem ve losyonlar, kükürtlü karışımlar sıklıkla kullanılan topikal (vücuda sürülerek uygulanan) tedavilerdir. Tedaviye başlamadan evvel tırnakların kısa kesilmesi, keselenerek banyo yapılması başarılı bir tedavi için çok değerlidir. Topikal tedavilere cevap vermeyen, dirençli hastalarda paraziti öldürmeye yönelik ağızdan ilaçlar verilmektedir. Birebir hayat ortamını paylaşan herkesin, o anda etkin şikayetleri olmasa bile eş vakitli tedavi edilmesi gerekmektedir. Bir öteki değerli nokta ise tedavi müddetince, yaklaşık olarak 6 hafta, misafirliğe gidilmemesi ve konuta konuk davet edilmemesidir. Gerçek bir tedaviye karşın kaşıntı ve hastalık bulguları 2 ila 6 haftaya kadar devam edebilir. Tekrarlayan uygulamalar gerekebilir.”
“Sosyal medyadaki kürlere dikkat edin”
Doç. Dr. Topaloğlu Demir, toplumsal medyada uyuza karşı tesirli olduğu tez edilen çamaşır suyu, kül, sarımsak, karbonat, sirke üzere karışımların uygulanmaması gerektiğini belirterek, “Uyuz tedavisinde yalnızca şikayetleri olan kişinin tedavisinin kâfi olmadığı unutulmamalıdır. Ferdî olarak uygulanan, kâfi bilimsel delile sahip olmayan bu şekil uygulamalar ile hastalar başlangıçta kısmen rahatlasa bile, gerçek ve kâfi bir tedavi almadıkları için vakit kaybetmekte ve hastalığın etraflarında bulunan, temas halindeki öteki şahıslara yayılmasına neden olmaktadır. Ayrıyeten bu üslup uygulamaların denetimsiz ve bilinçsiz bir formda uygulanması, deriyi kurutarak, egzamalara ve münasebetiyle kaşıntılara neden olabilmektedir. Bu durum hastalarda teşhiste gecikmelere, yanlış teşhislere, deri yapısı bozulduğu için de tedavide zorluklara yol açmaktadır. Kükürtlü sabunlar, tıbbi tedaviye ek olarak, tedavi öncesi ve sonrası banyo ve keseleme süreçleri sırasında kullanılabilir.”